توکل به خدا، آرامشی برای انسان

توکل به خدا، آرامشی برای انسان

نسل فردا: یکی از واژه‌ها و اصطلاحات دینی و اخلاقی توکل می‌باشد. بر همین اساس برای درک مفهوم توکل ابتدا مفهوم لغوی و اصطلاحی توکل را مطرح کرده و سپس به بررسی آیات و روایات پیرامون توکل می‌پردازیم. در آیات قرآن خدا انبیاء و پیروان آنها را متوکلین واقعی می‌داند و در مواردی هم آنها را امر به توکل می‌کند. این امر نشانگر آن است که تکیه و اعتماد فقط باید به خداوند باشد. توکل از مراتب توحید افعالی خداوند است که دیدگاه توحیدی لاحول و لاقوه الا بالله بیانگر آن می‌باشد. همچنین حقیقت توکل و حدود و درجات توکل نیز مورد بررسی قرار گرفته است که حقیقت توکل، چیزی غیر از آن نیست که انسان از چیزی غیر از خداوند نترسد و حد توکل یقین می‌باشد. هر چه یقین انسان در شناخت توحید و معاد بیشتر باشد، یقین او بیشتر می‌شود و با توجه به این که نسبت توکل انسان‌ها به خداوند متفاوت است. درجات توکل آنها نیز فرق می‌کند. بزرگان علم اخلاق و احادیث سه درجه کلی برای توکل ذکر کرده‌اند. بعد از بررسی جوانب گوناگون توکل به بررسی آثار توکل بر روی انسان می‌پردازیم. انسان متوکل، انسانی با عزت و بی نیاز از دیگران است او در برابر مشکلات صبور بوده و شانه از بار مسوولیت خالی نمی‌کند. همچنین در سایه توکل از آرامش فکری و روحی برخوردار می‌باشد، شخص به واسطه توکل، با منبع قدرت لایزال الهی ارتباط پیدا می‌کند و از حامی و پشتیبانی قوی برخوردار می‌شود. لذا هیچگاه احساس ضعف و سستی نمی‌کند و با انگیزه قوی به انجام کارها می‌پردازد، آثار دیگر توکل شجاعت، دوری از هر گونه کبر و نخوت و خودبینی است. مساله دیگری که در رابطه با توکل مطرح می‌باشد. به دست آوردن اعتماد به نفس است. امروزه تلاش روانشناسان بر این است که اعتماد به نفس را در انسان‌ها تقویت نمایند، اما با نگاهی به آیات و روایات، می‌بینیم در اسلام اعتماد به نفس مورد نکوهش قرار گرفته و قرآن می‌فرماید: شما مالک هیچ چیز از شئون زندگی خود نیستید حال این انسان چگونه به نفس خود مطمئن شود؟ اگر اعتماد به نفس به معنی اعتماد به خود و نیروهای خود باشد در جهت اینکه خداوند مرا انسان توانمندی آفریده تا بتوانم در برابر مشکلات و حوادث پایداری کنم، امری مورد پسند است، ولی اگر اعتماد به نفس به مفهوم خود را دیدن و خدا را فراموش کردن و مغرور بودن به نیرو و قوه خود باشد، مسلماً از نظر اسلام امری نکوهیده می‌باشد. انسانی که با خالق ارتباط دارد، می‌داند اگر هر لحظه فیض و رحمت الهی از او قطع شود، چیزی از خود ندارد. پس چگونه می‌تواند به خود اعتماد کند. این اعتماد به مالک و مدبر اصلی عالم خلقت است که به نفس آرامش می‌بخشد، باعث پیشرفت در کار می‌شود و از سستی و کاهلی در هنگام بروز عوامل پیش‌بینی نشده می‌کاهد. انسان متوکل تکیه گاه واقعی‌اش خالق هستی است و این را در عمل با انجام فرامین الهی به اثبات می‌رساند. در ادامه بر آن شدیم تا با طرح پرسشنامه‌ای نقش توکل بر خدا بر عملکرد کارمندان یک موسسه را بررسی کرده و میزان اعتقاد کارمندان به وجود خداوند در شرایط سخت کاری را جویا شویم. 2-1-5- آیا بین آرامش روانی و توکل برخدا رابطه وجود دارد؟ 67 درصد گزینه بسیار زیاد 25 درصد زیاد و 8 درصد متوسط را انتخاب کرده‌اند. این امر نشان می‌دهد از نظر کارمندان بین آرامش روانی و توکل برخدا رابطه‌ای مستقیم برقرار است. 2-1-6- رابطه‌های متقابل بین قوت قلب و نیرومندی در تصمیم گیری و اعتقاد به خداوند چگونه است؟ 53 درصد گزینه بسیار زیاد 42 درصد گزینه زیاد و 4 درصد گزینه متوسط را انتخاب کرده‌اند. 2-1-9- در حل مشکلات برخداوند تکیه کرده و توکل برخواست و مشیت او می‌کنم. در این مورد، 67 درصد گزینه بسیار زیاد، 29 درصد گزینه زیاد و 4 درصد گزینه متوسط را انتخاب کرده‌اند. با توجه به نتایج حاصله، کارمندان در تمام لحظات برای موفقیت خود از خداوند استمداد می‌گیرند.   باتشکر از                           http://www.nasle-farda.ir/