جایگاه امر به معروف و نهی از منکر در قرآن واهل بیت علیهم السلام

جایگاه امر به معروف و نهی از منکر در قرآن واهل بیت ^{علیهم السلام}

ویژگی مهم امت برتر:

کُنتُمْ خَیْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَتَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنکَرِ وَتُؤْمِنُونَ بِالله...

شما بهترین امتى بودید که به سود انسانها آفریده شده‏اند؛ (چه اینکه) امر به معروف و نهى از منکر مى‏کنید و به خدا ایمان دارید. (آل عمران/110)

از اوصاف مومنان:

"والمومنون والمومنات بعضهم اولیاء بعض یامرون بالمعروف و ینهون عن المنکر و یقیمون الصلوة …"

مردان و زنان باایمان، ولى (و یار و یاور) یکدیگرند؛ امر به معروف، و نهى از منکر مى‏کنند؛ نماز را برپا مى‏دارند؛ (توبه / 71)

  

امر به تشکیل گروهی برای اجرای امر به معروف و نهی از منکر:

وَلْتَکُن مِّنکُمْ أُمَّةٌ یَدْعُونَ إِلَى الْخَیْرِ وَیَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَیَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنکَرِ وَأُوْلَـئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ"

باید از میان شما، جمعى دعوت به نیکى، و امر به معروف و نهى از منکر کنند! و آنها همان رستگارانند (آل عمران/104)

آمر به معروف و ناهی از منکر جانشین خدا:

پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله: هرکسی مردم را به کارهای پسندیده فرابخواند و از کارهای ناشایست بازدارد، جانشین خدا و فرستاده او در زمین است. ( میزان الحکمه ج3ص1940)

برترین اعمال:

امام علی علیه السلام: امر به معروف برترین اعمال مردم است. (همان.ص1941)

مفهوم معروف :

معنای اولیه: کار شناخته شده نزد مردم.

معنای مصطلح: رفتارهایی که از نظر مردم پسندیده باشد.(امر به معروف : امر به کارهای پسندیده)

مفهوم منکر:

معنای ابتدایی: ناشناخته.

معنای مصطلح:رفتارهای ناپسند. (نهی از منکر: نهی از رفتارهای ناپسند)

آثار امر به معروف و نهی از منکر:

۱- اجرایی شدن احکام اسلام:

امام باقر علیه السلام: امر به معروف و نهى از منکر فریضه بزرگى است که به وسیله آن دیگر فرائض برپا میشود (الکافی.ج5ص56)

۲- آبادی زمین و برقراری عدالت:

امام باقر علیه السّلام می فرمایند : امر به معروف و نهی از منکر فریضه ی بزرگ الهی است که همه ی واجبات با آن برپا می شود و به وسیله ی آن امنیت برقرار می گردد، کسب و کار مردم حلال و حقوق افراد تأمین می شود و در سایه ی آن آبادانی می آید و از دشمنان انتقام گرفته می شود و کارها رو به راه می گردد. (وسائل الشیعه ، ج 11، باب اول ، حدیث 6، ص 395 )

۳- تقویت مومنان و تضعیف منافقان:

امام علی علیه السلام: آن که به نیکی ها امر کند،مومنان را تقویت کرده. (میزان الحکمه.ج3ص1941)

۴- حاکمیت ارزشها:

حضرت علی علیه السّلام) در وصیت خود به امام حسن و امام حسین علیهما السّلام که در واقع وصیتی به همگان است)، می فرمایند :

امر به معروف و نهی از منکر را ترک نکنید که افراد شرور و بدکار جامعه بر شما مسلط می شوند و آن گاه هر چه دعا کنید به اجابت نرسد. (نهج البلاغه، ترجمه دکتر علی شیروانی ، نامه ی 47)

شرایط امر به معروف و نهی از منکر

۱- تشخیص صحیح واجب و حرام

۲- احتمال تاثیر

۳- عدم ضرر به او یا نزدیگانش

۴- یقین به عدم پشیمانی خطاکار و یقین به اینکه او قصد تکرار حرام را دارد.

علل ترک امر به معروف و نهی از منکر:

۱- ترس از ضرر

۲- ضعف نفس

۳- طمع مالی

۴- بی تفاوتی

مراتب امر به معروف ونهی از منکر:

1- مرتبه قلبی:

زمانى که انسان گناه و انحرافى را در جامعه مى بیند، در دل خود آن را تقبیح ، و احساس ناراحتى کند.

2- مرتبه زبانی :

به زبان آوردن و تذکر دادن است ، که خود مراتبى دارد. در مرحله نخست ، چنانچه شرایط مناسب بود و زمینه هاى لازم براى تاثیرگذارى وجود داشت ، با زبان لین و نرم ، معروف و منکر را تذکر بدهد؛ و اگر تذکر با زبان نرم اثر نداشت ، در مرحله بعد، باید با لحنى تندتر، از منکر جلوگیرى کرد.

3- مرتبه عملی:

این مرتبه دیگرى از امر به معروف و نهى از منکر است که اگر امر به معروف و نهى از منکر به صورت تذکر و برخورد لفظى اثر نکرد و شرایط مناسبى وجود داشت و امر به معروف و نهى از منکر، برخورد فیزیکى را طلبید، باید این برخورد صورت پذیرد. البته در جامعه اسلامى که دولت اسلامى وجود دارد، برخورد فیزیکى باید از طرف مقام رسمى و با مجوز رسمى صورت گیرد.

..........................................................................................................................................

4-اصلاح میان مردم

تاکید قرآن بر اصلاح میان مردم:

"... فاتقوا الله و اصلحوا ذات بینکم و اطیعوا الله و رسوله ان کنتم مومنین"

پس، از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید! و خصومتهایى را که در میان شماست، آشتى دهید! و خدا و پیامبرش را اطاعت کنید اگر ایمان دارید! انفال/1

لازمه برادری:

"إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ فَأَصْلِحُوا بَیْنَ أَخَوَیْکُمْ ۚ وَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ"

مؤمنان برادر یکدیگرند؛ پس دو برادر خود را صلح و آشتى دهید و تقواى الهى پیشه کنید، باشد که مشمول رحمت او شوید! حجرات/10

شعبه ای از نبوت:

پیامبر اکرم صلی الله علیه واله: اصلاح میان مردم شعبه ای از نبوت است. عوالی اللئالی.ج1ص266

برتر از نماز و روزه مستحبی:

امام علی علیه السلام: اصلاح میان دو نفر برتر از یک سال نماز و روزه مستحبی است. (همان)

.........................................................................................................................................

  /**/

6- عفت

عفت در قرآن و روایات:

توصیه به حفظ عفت:

" قُل لِلمُومِنینَ یَغُضُّوا مِن اَبصارِهِم وَ یَحفَظُوا فُروجَهُم ذلک اَزکی لَهُم اِنَّ الله خَبیر بِما یَصنَعون"

به مردان با ایمان بگو: دیده ازنامحرمان فروبندند و پاکدامنی خود را حفظ کنند،که این برای آنها پاکیزه تراست. هماناخداوند به آنچه می کنند آگاه است. نور/30

از اوصاف مهم مومنین:

" قَدْ أَفْلَحَ ٱلْمُؤْمِنُونَ .... وَٱلَّذِینَ هُمْ لِفُرُوجِهِمْ حَافِظُونَ "

مؤمنان رستگار شدند؛ ...و آنها که دامان خود را (از آلوده‏ شدن به بى‏ عفتى) حفظ مى‏ کنند؛  مومنون/5-1

بی عفتی بیشترین سبب ورود به جهنم:

پیامبراکرم صلی الله علیه واله: بیشتر چیزى که امت من به واسطه آن داخل جهنم خواهند شد شکم و فرج است. الکافی.ج2ص80

برترین عبادت:

امام باقر علیه السلام:خداوند به چیزى بهتر از عفت شکم و فرج عبادت نشده است. میزان الحکمه.ج3ص2006

مفهوم عفت:

بازداشتن نفس از کارهای ناپسند و زشت.

فارابی انسان عفیف را چنین تعریف می نماید:

عفیف انسانی است که به آنچه سنت در باب خوردنی ها و آشامیدنی ها و روابط جنسی لازم شمرده عمل کند، بی آنکه شوق و شهوتی زاید برآنچه سنت ایجاب کرده داشته باشد. فرهنگ اخلاق.ص382

اسباب عفت:

1- عقل و خرد

2- ایمان

3- خودشناسی

4- قناعت

5- غیرت

6- حیاء

آثار عفت:

1- آرامش روحی و روانی

2- سلامت جسمی

3- جلوگیری از هددر رفت استعدادها

4- کاهش هزینه ها

5- درک لذت ایمان

6- استحکام بنیان خانواده

7- منشاء فرهنگ و ادبیات

راههای ایجاد عفت:

1- توجه به اثار شوم بی عفتی

2- دوری از عوامل تحریک کننده شهوات

با تشکر   از http://a-nakhaei.blogfa.com/post-126.aspx